رئیس سازمان صدا و سیما روز چهارشنبه، ۲۲ شهریور، پس از جلسه هیئت دولت، در جمع خبرنگاران به فروش آرشیو صدا و سیما اشاره کرد و آن را «قصه‌ دردناک» خواند.

پیمان جبلی با اشاره به ابهام‌ در این مورد تصریح کرد که به موضوع آرشیو صدا و سیما ورود نکرده، اما در دوره‌های قبل، منابع غنی آرشیو تصویری این سازمان از کشور خارج شده و در اختیار شبکه‌های تلویزیونی- که او آن‌ها را «شبکه‌های معاند» نامید- قرار گرفته است.

نخستین‌ بار، پخش دو‌ مستند علیه حسن روحانی و اکبر هاشمی رفسنجانی در زمان مذاکرات برجام، که در آن از تصاویر آرشیو محرمانه صدا و سیما استفاده شده بود، این سؤال را طرح کرد که سازندگان این دو مستند، که به نظر وابسته به سپاه پاسداران بودند، چگونه به آرشیو محرمانه صدا و سیما دست یافته‌اند.

در آن زمان اخباری منتشر شد که صدا و سیما، در دوران ریاست عزت‌الله ضرغامی، همه آرشیو این سازمان از بدو تاسیس تلویزیون ملی در دوران حکومت پهلوی را به نسخه‌های دیجیتالی تبدیل کرده است.

همراهی سازمان صدا و سیما با مستندسازان مخالف رئیس‌جمهوری وقت سبب شد کسی به فکر خروج این آرشیو از سازمان نباشد و تصور شود که بخش‌های مد نظر مستندسازان آگاهانه در اختیارشان قرار گذاشته شده است.

ماجرا زمانی پیچیده شد که برخی رسانه‌های فارسی‌زبان در برنامه‌های تولیدی و مستندهای مرتبط با دوران پهلوی از تصویرهای آرشیوی با کیفیت خیلی خوب استفاده کردند که به گفته کارمندان صدا و سیما، حتی برنامه‌سازان این سازمان به آن‌ها دسترسی نداشته‌اند.

با وجود این‌، باز هم موضوع درز بخش کوچکی از این آرشیو مطرح شد و کسی درباره فروش آن صحبت نمی‌کرد.

فروش آرشیو تصویری صدا و سیمای جمهوری اسلامی زمانی جدی شد که در اردیبهشت ۹۵، امیر تاجیک، مدیرکل شبکه مستند صدا و سیما، در پاسخ به انتقاد عزت‌الله ضرغامی درباره حذف برخی شبکه‌های راه‌اندازی شده در زمان او، اعلام کرد که یکی از مدیران مورد حمایت ضرغامی اقدام به فروش آرشیو صدا و سیما به شبکه‌های فارسی‌زبان کرده است.

تاجیک نام این مدیر را اعلام نکرد، اما رسانه‌ها در گمانه‌زنی‌هایی که کردند این فرد را حسین محمودیان، روحانی‌ای که ضرغامی به ریاست اداره آرشیوها و کتابخانه‌های صدا و سیما منصوب کرده بود، معرفی کردند.

محمودیان مدیرعامل انتشارات سروش، از زیرمجموعه‌های سازمان صدا و سیما، بود که در دوران دهم مدت کوتاهی ریاست صدا و سیمای مرکز قزوین را بر عهده داشت. در مهر ۱۳۹۲، ضرغامی او را به سمت مدیرکل آرشیوها و کتابخانه‌های صدا و سیما گمارد. در دوران او بود که دیجیتالی کردن آرشیو صدا و سیما تکمیل شد.

سرنوشت رسیدگی به این اتهام سنگین هرگز مشخص نشد، اما مدیر شبکه مستند صدا و سیما به ضرغامی نوشته بود که محمودیان تا آستانه بازداشت پیش رفته، اما با وساطت او، از بازداشت رهایی یافته است. در عوض، دو تن از کارمندان او به احکام قضایی متفاوت محکوم شدند.

با توجه‌ به اینکه نخستین تصویرهای آرشیو محرمانه صدا و سیما در مستندهایی استفاده شد که زیر نظر سپاه پاسداران ساخته شد، این گمانه‌زنی نیز مطرح است که شاید آرشیو نخست در اختیار عواملی در سپاه بوده و از آنجا به خارج از کشور انتقال‌یافته است.

حسین آشنا، مشاور حسن روحانی، نیز در بهمن سال ۹۷، هم‌زمان با انتشار برخی مستندها با تصویرهای پیش‌تر دیده‌نشده از بهمن ۵۷ در شبکه‌های تلویزیونی خارج از ایران، با طعنه به این ماجرا اشاره کرد و نوشت: «در این روزها یادی کنیم از عزتمندانی که آرشیو تلویزیون ملی ایران را با بودجه‌ای درخور ولی حفاظتی اندک دیجیتال کردند. اجنه هم آرشیو آماده را چون ورق زر ربودند و فروختند. نه به من و نه به تو، بلکه به از ما برترانی در تونل زمان».

واکنش امروز جبلی شاید نخستین موضع‌گیری رسمی مدیران صدا و سیما به اتهامی باشد که در آن تایید می‌شود آرشیو صدا و سیما نه اتفاقی، بلکه با برنامه‌ریزی از کشور خارج شده است. با توجه‌ به انبوه تصویرهای محرمانه ضبط‌شده از جلسات سران نظام و نشست‌های متعددی که در چهار دهه گذشته به اسنادی خلاف سیاست‌های کنونی نظام تبدیل شده‌ است، موضوع درز اطلاعاتی آن دست‌کمی از افشای اسناد طبقه‌بندی‌شده امنیتی ندارد.

در ماه‌های اخیر، انتشار سخنرانی احمد خمینی در جمع نیروهای بسیج و سپاه و درخواست به‌ آتش‌ کشیدن سفارت کشورهای اروپایی و تلاش برای ترور سلمان رشدی تمام تلاش حکومت را برای اینکه نشان‌ دهد جمهوری اسلامی ارتباطی با اقدام‌های مشابه در سطح جهان ندارد، نقش‌ بر آب کرد.

به گفته سینماگران و برنامه‌سازان، تصویرهای آرشیوی صدا و سیما، با وجود اینکه از کشور خارج شده و در دسترس برخی شبکه‌ها است، هنوز در اختیار برنامه‌سازان داخلی قرار نگرفته است. همین امر نشان‌دهنده حساسیت و اهمیت آن‌ها در بین مدیران این سازمان و نهادهای اطلاعاتی است.